Ông Nguyễn Văn Đực: Gánh phí bôi trơn, sao DN không nói?

Ông Nguyễn Văn Đực cho rằng, chúng ta “không thể lớn” bởi doanh nghiệp phải gánh quá nhiều chi phí.

Căn bệnh của xã hội

Trong một cuộc hội thảo vừa diễn ra tại VCCI, chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan đã dẫn ra con số điều tra của Ngân hàng Thế hàng (WB) cho hay, số tiền doanh nghiệp Việt Nam phải chi để bôi trơn chiếm từ 0,72-1,02 lần lợi nhuận của doanh nghiệp. Nghĩa là doanh nghiệp làm ra được một đồng lợi nhuận thì phải chi 0,72 đồng, thậm chí 1,02 đồng cho phí bôi trơn.

Bàn về thực trạng bôi trơn và những con số trên, ông Nguyễn Văn Đực, Phó Giám đốc Công ty Địa ốc Đất Lành khẳng định, chuyện bôi trơn trong xã hội Việt Nam là có thật và nó đã bao trùm lên tất cả các lĩnh vực, kể cả những lĩnh vực đạo đức như giáo dục, y tế, thanh tra…

Doanh nghiệp Việt Nam đang phải gánh quá nhiều chi phí, trong đó có phí bôi trơn. Ảnh minh họa

Dù vậy, trở lại con số điều tra mà WB đưa ra về phí bôi trơn ở Việt Nam, ông Nguyễn Văn Đực cho rằng đây là con số quá cao, thực tế không đến mức như vậy.

“Hiện nay doanh nghiệp ngoại trừ chi phí trả lương nhân viên hay mua nguyên liệu sản xuất, điều doanh nghiệp lo nhất không phải phí bôi trơn mà là lãi ngân hàng quá nhiều. Trong những năm 2010-2012 lãi ngân hàng đã chiếm hết các chi phí, tài chính của doanh nghiệp. Riêng trong ngành xây dựng bất động sản, thực tế cũng phải có phí bôi trơn.

Dư luận vẫn nói chạy công chức ở Hà Nội cũng mất trên 100 triệu đồng, một cái ghế trưởng phòng cấp sở phải mất từ 500 triệu đến 1 tỷ đồng…, nhưng phí bôi trơn của một dự án xây dựng còn lớn hơn nhiều. Tùy theo độ lớn nhỏ của dự án mà phí bôi trơn có thể từ vài trăm triệu đến hàng tỷ đồng. Doanh nghiệp mất phí bôi trơn để phục vụ cho 2 yếu tố cực kỳ quan trọng:

Thứ nhất là nhanh. Thay vì hồ sơ bị ngâm 3 tháng có thể hoàn thành trong 1 tháng, thay vì bị kéo dài 1 năm có thể giảm xuống còn 3 tháng.

Thứ hai là những lợi ích của doanh nghiệp trong việc có được chỉ tiêu cao hơn . Ví dụ, một khu vực chỉ được xây 20 tầng thì người ta có thể ‘chạy’ để xây thêm 5 tầng; quy định chỉ có 2.000 dân thì người ta ‘chạy’ để tăng thêm 500-1.000 dân. Chuyện này là có thật, ai mạnh thì có thể được chỉ tiêu cao hơn, kéo theo doanh số, mức lãi cao hơn. Những chỉ  tiêu này ‘có giá’ hàng tỷ đồng là chuyện bình thường”, ông Nguyễn Văn Đực phân tích.

Cũng theo Phó Giám đốc Công ty Địa ốc Đất Lành, phí bôi trơn nói trên có được cộng vào giá thành sản phẩm hay không còn tùy thuộc vào từng doanh nghiệp. Doanh nghiệp trung thực thì hạch toán đúng đầu vào, đầu ra và lấy từ lãi của họ để bù vào. Nhưng phần đông doanh nghiệp không làm vậy mà nâng khống những giá trị đầu vào. Ví dụ, khi khoán cho đơn vị thi công 100 tỷ đồng thì họ sẽ cắt lại chừng 5-10%, hay khoán cho công ty tư vấn thiết kế, tư vấn giám sát hay quản lý dự án một gói thầu 5 tỷ thì sẽ đặt điều kiện trích lại 10%; hoặc họ mua vật tư như thiết bị điện, thang máy trị giá 2 tỷ đồng thì yêu cầu người bán hàng nâng lên 10-20% và lấy các chi phí đó bù vào.

“Vấn đề này có hai mặt: Một là họ nâng giá lên để tham nhũng cá nhân; Hai là bù vào chi phí bôi trơn và thông thường là cả hai. Ví dụ, phí bôi trơn của một dự án là 2 tỷ đồng, họ tìm cách lấy thêm 5 tỷ đồng, trong đó bỏ túi riêng 3 tỷ đồng. Thực trạng trên ở Việt Nam đã thành một căn bệnh có trong mọi ngành nghề, mọi vai vế: cái gì cũng phải chi phần trăm, nhiều khi không chi không được việc.

Cá nhân tôi ngoài kinh doanh bất động sản còn là nhà tư vấn, có khách hàng đặt thẳng vấn đề hợp đồng này trích lại bao nhiêu phần trăm cho chủ đầu tư. Điều đó đã trở thành thói quen, ai cũng ‘lượm’, cũng ‘nhặt’: người quản lý ‘nhặt’ theo kiểu người quản lý, doanh nghiệp ‘nhặt’ theo kiểu doanh nghiệp, doanh nghiệp công còn ‘nhặt’ bạo hơn nhưng đừng tưởng doanh nghiệp tư không có tiêu cực”, ông Nguyễn Văn Đực chỉ rõ.

Để tồn tại khi phải còng lưng gánh quá nhiều phí tiêu cực, theo ông Nguyễn Văn Đực, mỗi doanh nghiệp sẽ có một cách làm riêng. Nếu là một doanh nghiệp chân chính, họ có thể tiết kiệm chi phí sản xuất, nhân công, nguyên vật liệu để giảm giá thành tối đa. Còn đối với doanh nghiệp ít chân chính hơn, họ chạy các thủ tục sao cho lợi cho doanh nghiệp, ví dụ làm sao để thời gian làm thủ tục nhanh nhất để giảm lãi ngân hàng, đưa mặt hàng ra sớm, hoặc làm sao cho sản phẩm của họ thật nhiều, người khác làm dự án 500 căn hộ thì họ chạy để ra được 700 căn hộ, 200 căn hộ dôi ra đó sẽ là mức lời để bù đắp các chi phí.

Loại doanh nghiệp thứ ba là doanh nghiệp làm ăn gian dối, họ tìm cách mua nguyên vật liệu xấu, thuê người làm kém để giảm chi phí, hoặc được nhận nhiều phần trăm hơn. Điều này sẽ khiến chất lượng sản phẩm không cao trong khi giá thành lại tăng lên và cuối cùng người tiêu dùng phải chịu thiệt thòi nhiều nhất bởi bị các tầng lớp ‘ăn’ từ trên xuống dưới.

Ai cũng biết nhưng không ai nói

Trong khi doanh nghiệp kêu ca phải oằn lưng cõng phí tiêu cực thì báo cáo tổng kết của nhiều tỉnh thành lại không phát hiện tham nhũng, không thấy cán bộ, công chức nhận quà. Ông Nguyễn Văn Đực chia sẻ đây là một câu chuyện buồn, ai cũng biết nhưng cuối cùng không bắt được ai.

“Trong ngành bất động sản, xây dựng, tham nhũng rất lớn nhưng tất cả mọi người đều thỏa thuận: không ai ăn, không ai nói, không ai đưa hết, chính vì thế làm sao có thể bắt được ai? Ở TP.HCM vừa rồi dư luận phản ánh để chạy thủ tục xây dựng 1 nhà xưởng chi phí bôi trơn lên tới 5.000-7.000 USD rồi cuối cùng ai bị không xử lý. Còn bao nhiêu trường hợp như thế ở TP.HCM, mà đó chỉ là một nhà xưởng nhỏ huống chi một dự án lớn chi phí có thể gấp chục lần, trăm lần con số trên. Thế nhưng ai dám khai? Nếu nói ra ai dám làm ăn với họ, lấy ai hỗ trợ họ, thậm chí khai ra còn bị tiếng là khai man bởi đâu có bằng chứng, ngoại trừ những nơi có chuẩn mực minh bạch như Nhật Bản chẳng hạn”.

Phó Giám đốc Công ty Địa ốc Đất Lành nhấn mạnh, có hai thứ đang trở thành gánh nặng cho doanh nghiệp Việt: Trước hết là các khoản thuế, lãi suất ngân hàng quá cao. Trên thế giới lãi ngân hàng chỉ 1-2%, thậm chí nhiều trường hợp 0%, trong khi Việt Nam lãi suất trên dưới 10% , mấy năm trước có lúc gần 30% mỗi năm. Ngoài ra, thuế thu nhập doanh nghiệp của Việt Nam quá cao, doanh nghiệp làm bao nhiêu lãi cuối cùng bị thuế ‘ăn’ hết. Tương tự, phí bảo hiểm xã hội, y tế tới hơn 30%. Hiện doanh nghiệp ông trả lương nhân viên khoảng 20 triệu đồng/tháng mới giữ được người tài còn phải trả thêm 6 triệu đồng tiền phí bảo hiểm/người/tháng. Bởi doanh nghiệp bị tận thu quá lớn nên khó có thể có lãi hay ra được sản phẩm giá rẻ.

Thứ hai, phí bôi trơn khá nhiều, tùy theo doanh nghiệp, Như doanh nghiệp của ông do không có chủ trương nên các chi phí này không nhiều, chỉ dưới 1-2%, và cũng vì thế các dự án thường bị chậm nhưng cũng có doanh nghiệp chủ trương chi phí bôi trơn nhiều để được lợi nhiều hơn nên con số này có thể tăng lên 5-10%.

“Một chuyên gia kinh tế từng nói Việt Nam là đất nước “không chịu lớn” nhưng tôi cho rằng Việt Nam “không thể lớn” với một cơ chế như thế này, với mức lãi suất, phí BHXH, phí bôi trơn cao như thế. Tình trạng đó khiến kinh tế Việt Nam khi hội nhập sẽ bị thiệt hại rất lớn vì chúng ta “không thể lớn” còn nước khác cứ thế tiến lên đẩy Việt Nam tụt lùi” , ông Đực nhấn mạnh.

Ông cũng nhắc lại vấn đề khiến ông trăn trở nhiều: Nhà nước vận động “người Việt yêu hàng Việt”, muốn hàng Việt cạnh tranh được với sản phẩm của các nước khác. Muốn vậy, những chi phí đề cập ở trên phải được giảm bớt, có như vậy doanh nghiệp mới lớn được.

“Muốn “người Việt yêu hàng Việt thì “Nhà nước phải yêu doanh nghiệp”, “công chức yêu doanh nhân” bằng cách hạ lãi suất ngân hàng, giảm phí BHXH, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp, giảm phí bôi trơn. Phí bôi trơn nhiều là bởi chúng ta có quá nhiều thủ tục, từ đây dẫn đến hai hệ quả: doanh nghiệp phải chịu đựng hàng núi thủ tục đó, và núi thủ tục còn cao thì chi phí để nuôi dưỡng bộ máy công chức, chi phí điện, điện thoại, xe cộ và trụ sở… tăng rất lớn. Vì thế, để giảm chi thường xuyên của ngân sách, giảm phí bôi trơn của doanh nghiệp thì không còn cách nào khác phải giảm thủ tục, giảm số lượng công chức”, ông Nguyễn Văn Đực kiến nghị.

from WordPress http://ift.tt/1OlyVxZ
via TCTedu.com